
Cây Bần Và Những Giá Trị Dược Liệu Không Phải Ai Cũng Biết
Mỗi vùng miền trên đất nước Việt Nam tùy vào thời tiết, độ ẩm, môi trường mà tạo hóa sẽ ban cho vùng đất ấy những đặc sản riêng. Và cây bần bao đời nay đã đi trở thành “linh hồn” của âm thực miền Tây qua những món ăn dân giã nhưng không kém phần thu hút và hấp dẫn. Ngoài chế biến món ăn thành đặc sản nổi tiếng, ít người biết rằng cây bần có giá trị dược liệu, dùng để điều trị nhiều bệnh hiệu quả. Hãy cùng pembehanim.com tìm hiểu cụ thể về cây bần và những công dùng của nó nhé!
Vài nét về cây bần
Tên gọi khác
Thủy liễu
Tên khoa học
Sonneratia caseolaris và thuộc họ Bần
Đặc điểm của cây bần
Cây bần thuộc cây gỗ nhỏ, nhẵn và có các nhánh có đốt, với 4 góc tù
Lá cây bần hình trái xoan ngược hoặc trái xoan thuôn, thon hẹp ở góc
Hoa đơn độc ở ngọn và rộng 5cm, có cuống hoa ngắn và bậm
Quả mọng, nạc với đường kính 3cm, hạt dạng đinh
Cây bần linh hồn của ẩm thực miền Tây
Phân loại bần
Hiện nay cây bần có nhiều loại: cụ thể
Bần chua: Thường mọc nhiều ở ven sông, có trái tròn dẹt và thường gọi là bần dĩa, bần sẻ, thủy liễu, bằng lang tía, hải đồng
Bần ổi: Có vỏ tróc thành mảnh mỏng như vỏ ổi, với lá hình bầu dục, mọc phổi biến ở các rừng ngập mặn, quả có vị chua thơm và thường được người dân dùng để nấu canh chua
Bần trắng, bần vô thần: Rễ bần thuộc dạng rể thở, có đầu nhọn, thường đâm ngược lên mặt nước
Phân bố
Cây bần là loại cây của rừng ngập mặn và thường gặp ở dọc bờ biển nước ta, từ sông Bạch Đằng, qua Nha Trang đến TP. HCM, Cần Thơ,…
Cây bần là loài cây ưa sách, hoa thường nở vào tháng 3 đến tháng 4, nở về đêm và nhờ dơi thụ phấn. Đặc biệt, người dân trồng bần bởi bần là loài cây chắn sóng và bảo vệ đất ở vùng ven biển
Thành phần hóa học của cây bần
Theo các tài liệu nghiên cứu khoa học vỏ thân và gỗ cây bần chứa nhiều archin (emodin), archinin (chrysophanic acid) và archicin. Trong quả bần có chất màu và nhiều archin, archicin. Trong quả bần chín có hàm lượng pectic 11% dạng trong suốt và có 2 hợp chất flavpnoides chống oxy hóa
Tính vị quả bần
Quả bần có vị chua, tính mát, có tác dụng tiêu viêm, giảm đau, lá thì có vị chát và có tác dụng cầm máu
Công dụng của cây bần
Theo dân gian và các bài thuốc nam người ta thường dùng bần để:
– Bần chua và bần ổi có tác dụng cầm màu tốt (dùng vỏ và lá)
– Giúp làm tan các vết bầm tím do đụng dập (dùng lá bần)
– Tiêm viêm, giải nhiệt và giảm đau (dùng quả bần)
– Điều trị nhứt mỏi tay chân, xương khớp (dùng rễ và thân bần)
– Ngăn chặn xuất huyết (lên men quả bần để làm thuốc)
– Hỗ trợ điều trị ung thư vòm họng (dùng trái bần non)
– Điều trị bệnh sỏi thận (dùng rễ bần khô)
Trái bần có nhiều công dụng dược liệu
Đặc biệt, tùy vào từng loại cây bần mà người ta áp dụng các bài thuốc trị bệnh vô cùng hiệu quả, cụ thể
Công dụng của cây bần vô cánh và bần chua
Theo các nghiên cứu các hoạt tính kháng khuẩn, chống oxy hóa và hạ đường huyết được tìm thấy ở vỏ cây bần chua và lá, vỏ cây của bần vô cánh
Ngoài ra, chiết xuất từ trái bần chua còn giúp hạ đường huyết, giúp bảo vệ gan, chống viêm và có khả năng tiêu diệt ấu trùng mũi
Công dụng của cây bần ổi
Theo các nghiên cứu hoạt chất chiết xuất từ lá bần ổi có hoạt tính chống ung thư biểu mô, ung thư phổi và ung thư vú, ngoài ra còn có khả năng ức chế enzyme Acetylcholinesterase – đây là một enzyme làm ngưng hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh nhờ đó cải thiện nồng độ của chất dẫn truyền thần kinh và ngăn chặn được sự phát triển của bệnh Alzheimer
Công dụng của cây bần trắng
Nhờ vào chất acid oleanolic có trong lá bần trắng sẽ có khả năng kháng HIV và kháng ung thư rất tốt
Ngoài ra, trái bần từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong đời sống của người miền Tây trở thành đặc sản và niềm tự hào của người dân nơi đây. Nếu có dịp bạn hãy ghé miền Tây và thưởng thức các đặc sản từ cây bần như: canh chua trái bần, cá kho bần, gỏi hoa bần, nước cốt bần, mứt bần,… Ngoài ra, bạn có thể tận mắt nhìn thấy những hàng dài cây bần ở các địa danh như Rạch Bần (Cần Thơ), Xẻo Bần (Kiên Giang), ngã ba Bần Qùy (Long An),…
Công dụng của cây bần với các quốc gia khác
Cây bần không chỉ nổi tiếng với ẩm thực và vị thuốc của Việt Nam, rất nhiều nước đã sử dụng bần và đem bần vào trong đời sống thường nhật, cụ thể:
– Ở Malaixia, người ta giã lá lẫn với cơm của bần làm thuốc để đắp chữa tiểu tiện
– Ở Miến Điện, người dân dùng bần nghiền nát thành thuốc để đắp lên với tên gọi là thuốc dán Đông Phương và trộn với muối, đắp lên những vết bầm tím để tan máu
– Ở Ấn Độ, người ta dùng dịch quả lên man để làm thuốc giúp ngăn chặn chứng xuất huyết. Dùng lá giã nát và thêm muối để làm thuốc đắp tốt các vết thương do đụng giập và vết thương nhẹ
– Ở Philippines cây bần được ghi nhận với việc dùng lá và quả bần non đâm nhuyễn có tính cầm máo và trị bong gân rất hiệu quả.
Đừng quên chia sẻ bài viết cho mọi người được biết đến cây bần và những công dụng tuyệt vời của nó nhé!